در دنیای امروز، به‌ویژه با افزایش آگاهی از بهداشت عمومی و ایمنی مواد غذایی، استفاده از ضدعفونی کننده‌ها به عنوان یکی از اصلی‌ترین راهکارهای جلوگیری از انتقال آلودگی‌ها و بیماری‌ها شناخته می‌شود. ضدعفونی کننده‌ها در حوزه‌های مختلفی مانند صنایع غذایی، کشاورزی، دامداری، طیور، کشتارگاه‌ها و همچنین شست‌وشوی سبزیجات کاربرد دارند.
| محلول ضدعفونی سبزیجات و میوه ، پروکسان 1 درصد |
در این مقاله، با معرفی انواع مختلف ضدعفونی کننده صنعتی و ویژگی‌های خاص آن‌ها در هر زمینه، اطلاعات مفیدی را در اختیار شما قرار خواهیم داد.
ضدعفونی کننده صنعتی یکی از حیاتی‌ترین ابزارها برای حفظ پاکیزگی و کنترل آلودگی در کارخانجات، سردخانه‌ها، خطوط تولید مواد غذایی و محیط‌های صنعتی است. این ضدعفونی‌کننده‌ها معمولاً قدرت بالایی در نابودی طیف وسیعی از میکروارگانیسم‌ها دارند، از جمله:
باکتری‌ها
ویروس‌ها
قارچ‌ها
هاگ‌ها
قدرت ضد میکروبی بالا: قابلیت از بین بردن ۹۹.۹٪ میکروارگانیسم‌ها در مدت زمان کوتاه.
ایمنی برای تجهیزات: عدم خورندگی بر روی سطوح فلزی، شیشه‌ای و پلاستیکی.
پایداری در برابر شرایط محیطی: قابلیت عملکرد در دماهای مختلف و در محیط‌های مرطوب یا خشک.
سهولت استفاده و رقیق‌سازی: امکان ترکیب با آب یا پاشش مستقیم بر سطوح.
در بسیاری از صنایع غذایی، از ضدعفونی‌کننده‌های پایه پراکسید هیدروژن، آمونیوم چهار ظرفیتی و هیپوکلریت سدیم برای ضدعفونی خطوط تولید، تجهیزات، کف سالن‌ها و دیوارها استفاده می‌شود.
استفاده از ضدعفونی کننده سبزیجات از مهم‌ترین مراحل آماده‌سازی مواد غذایی در خانه، رستوران‌ها، و صنایع غذایی است. سبزیجات به علت تماس با خاک، کود حیوانی، آب آلوده و همچنین دست انسان، یکی از منابع بالقوه انتقال میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا هستند. از جمله مهم‌ترین این میکروارگانیسم‌ها می‌توان به:
سالمونلا
اشریشیا کلی (E. coli)
لیستریا
انگل‌هایی مانند ژیاردیا و آمیب
شست‌وشوی اولیه با آب سرد برای حذف گل و لای.
غوطه‌ور کردن در محلول ضدعفونی‌کننده برای مدت زمان مشخص (معمولاً ۵ تا ۱۵ دقیقه).
شست‌وشوی نهایی برای از بین بردن بقایای مواد شیمیایی.
ضدعفونی‌کننده‌های سبزیجات معمولاً از ترکیباتی مانند پرکلرین، پراستیک اسید یا یدوفورها تهیه می‌شوند و نباید طعم، رنگ یا بوی سبزیجات را تغییر دهند. همچنین، رعایت دوز صحیح و زمان تماس با محلول بسیار حیاتی است تا هم ایمنی مصرف‌کننده تضمین شود و هم اثربخشی ضدعفونی افزایش یابد.
در مزارع پرورش دام و طیور، شیوع بیماری‌ها می‌تواند خسارات سنگینی از نظر اقتصادی و بهداشتی وارد کند. استفاده از ضدعفونی کننده دام و طیور برای تمیز کردن جایگاه‌های نگهداری، سالن‌ها، تجهیزات، و حتی وسایل نقلیه انتقال دام نقش مهمی در کنترل بیماری‌هایی مانند:
تب برفکی
آنفلوانزای طیور
نیوکاسل
سالمونلوز
بروسلوز
دارد.
اثرگذاری بر طیف وسیعی از عوامل بیماری‌زا
سازگاری با محیط زیست و عدم ایجاد سمیت برای حیوانات
عدم ایجاد مقاومت میکروبی در بلندمدت
سهولت استفاده در مقیاس بزرگ
ضدعفونی‌کننده‌های حاوی فرمالدهید، گلوتارآلدهید، فنول‌ها و ترکیبات آمونیوم چهار ظرفیتی در صنعت دام و طیور رایج‌اند. با این حال، به علت نگرانی‌های زیست‌محیطی و سمیت برخی از این ترکیبات، استفاده از گزینه‌های زیست‌سازگار در حال افزایش است.
کشتارگاه‌ها از حساس‌ترین نقاط زنجیره تأمین مواد غذایی هستند که در صورت نبود بهداشت کافی، می‌توانند به کانون آلودگی‌های وسیع تبدیل شوند. ضدعفونی کننده کشتارگاه باید قدرت از بین بردن عوامل پاتوژن انسانی و دامی را داشته باشد و در عین حال برای محیط و پرسنل خطرساز نباشد.
نقاط بحرانی که نیاز به ضدعفونی دارند عبارتند از:
زمین و کف سالن‌های ذبح
تجهیزات برش و بسته‌بندی
مخازن نگهداری لاشه‌ها
سیستم‌های فاضلاب و تخلیه
قدرت نفوذ بالا در حضور مواد آلی
سرعت اثر بالا در زمان‌های محدود بین شیفت‌های کاری
ایمنی برای تماس غیرمستقیم با گوشت و فرآورده‌های دامی
قابلیت استفاده با سیستم‌های اسپری، مه‌پاش یا دستی
مواد ضدعفونی‌کننده مانند پراستیک اسید، ترکیبات بر پایه کلر، ازن و فنول‌ها در کشتارگاه‌ها استفاده می‌شوند. رعایت دوز مصرفی و شست‌وشوی مناسب بعد از اعمال ضدعفونی کننده از اهمیت بالایی برخوردار است.
استفاده از ضدعفونی‌کننده‌ها در حوزه‌های مختلف از جمله صنایع، کشاورزی، دامپروری و تولید مواد غذایی، تضمینی برای حفظ بهداشت، ایمنی و سلامت جامعه است. بسته به نوع کاربرد، انتخاب صحیح بین ضدعفونی کننده صنعتی، ضدعفونی کننده سبزیجات، ضدعفونی کننده دام و طیور و ضدعفونی کننده کشتارگاه می‌تواند نقش مهمی در کاهش هزینه‌ها، افزایش بهره‌وری و ارتقای سلامت عمومی ایفا کند.
نکته پایانی: همیشه به دستورالعمل‌های تولیدکننده ضدعفونی‌کننده توجه کنید، دوز مصرفی را دقیق رعایت نمایید و از تجهیزات ایمنی هنگام کار با مواد شیمیایی استفاده نمایید. آینده‌ای سالم‌تر در گرو تصمیم‌های بهداشتی امروز ماست.
ضدعفونی کننده صنعتی
ضدعفونی کننده سبزیجات
ضدعفونی کننده دام و طیور
ضدعفونی کننده کشتارگاه
